آیا با تکنیک های خلاقیت آشنا هستید ؟ اگر قصد طراحی محصول یا خدمات جدید برای شرکت داشته باشید یا به دنبال راه حلی برای مشکلی کاملا نو باشید چه می کنید ؟ آشنایی با تکنیک های خلاقیت ذکر شده در این پست بسیار برای شما مشکل گشا است. برای خلاقیت و نو آوری بیشتر سایر مقالات توسعه تجارت دلیران دنا (دناکو) را مطالعه بفرمایید.
8 تکنیک خلاقیت
همگی ما با تکنیک بارش ذهنی و یا توفان مغزی (Brain storming) آشنایی نسبی داریم. بارش ذهنی یک تکنیک بررسی خلاقیت ها و رسیدن به ایده های نو یا راهکارهای جدید برای حل مسائل مختلف است. به طور کلی بارش ذهنی مشتمل بر دو مرحله است. که در مرحله اول راهکارها، نظرات و ایده های اعضای تیم بدون آنکه میزان خلاقیت و حتی کیفیت آن در نظر گرفته شود به شکل آزادانه مطرح می شوند و پس از برگزاری جلسه ایده پردازی، این ایده ها مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرند.
نکته مهم در این روش پرهیز از سوگیری و قضاوت و پیش داوری در مورد افراد و ایده های آنان است هر چند که این ایده ها در ابتدا ساده لوحانه به نظر بیایند. طی سالهای اخیر نقدهای بسیاری به این روش وارد شده و روش های جایگزین بسیاری برای آن مطرح گشته است که می توان از آنها در راستای رفع مسائل و توسعه ایده های جدید بهره برد.
- 1- استوری بوردینگ (StoryBoarding)
- 2- پیوندهای اجباری (Forced connections)
- 3- مغز- نویسی (brain – writing)
- 4- پیش نویسی (Zero Draft)
- 5- تکنیک اسکمپر SCAMPER
- 6- زیر سوال بردن فرضیات
- 7. تکنیک رویاپردازی
- 8. شش کلاه تفکر
در ادامه تعدادی از این روش ها را مورد بررسی قرار می دهیم:
1- استوری بوردینگ (StoryBoarding)
آیا با تکنیک خلاقیت استوری بوردینگ آشنایی دارید ؟ در این مقاله شیوه استفاده از این تکنیک برای جلسات طوفان فکری را برای شما توضیح می دهیم. تکنیک خلاقیت استوری بوردینگ به معنای نوعی فیلمنامه نویسی یا داستان پردازی برای رسیدن به ابعاد جدیدی از ماجراست که در این مقاله دلیران دنا (دناکو) توضیح داده می شود. در دانشنامه فارسی میخوانیم، استوری برد یا فیلمنامه مصور (به انگلیسی: storyboard)، پلی میان یک فیلمنامه مکتوب و جهان تصویری رسانه‌های بصری است. اگر داستان به شکل فیلمنامه نوشته شده باشد باید بهترین میزانسن برای هر صحنه طراحی شود. در رسانه‌های بصری بیان داستان با تصویر، گامی لازم است تا کشف کنید که داستان چگونه به فیلم ترجمه خواهد شد.
فیلمنامه مصور
فیلمنامه مصور اجازه می‌دهد تا بهترین راه را برای بیان تصویری هر کنش داستان یافت. علاوه بر کشف نحوه بیان تصویری داستان باید بر روی مشخصات سینمایی فیلم مانند زوایای دوربین، ترکیب‌بندی، تداوم، حرکت اشیاء و شخصیت‌ها، برش‌ها، ژست‌ها، حالات چهره و تا حدی ریتم کار کرد. به هر ترتیب، نقش استوری‌بورد در ایده پردازی هم تفاوت چندانی با کاربرد آن در سینما ندارد؛ یعنی قرار است به کمک آن، داستانی برای رسیدن به ایده‌ی مطلوب را خلق کنیم.
اما چنانچه قصد دارید فرآیندی را طراحی کنید، تکنیک استوری بوردینگ به شما کمک می کند تا ببینید که ادراک مجموع شما از یک مساله آیا در راستای راه حل پیشنهادی و یا در تضاد با آن قرار دارد و هم چنین نقاطی را که نیاز به تفکر و یا تحقیق بیشتر دارد را نیز مشخص می سازد. با ایجاد یک داستان مصور به منظور کشف مساله و راه حل های آن، اعضای تیم قادر به مشاهده ی چگونگی تلاقی ایده ها و برقراری ارتباط میان آنها در جهت ایجاد راه حل خواهند بود.
می توانید از کاغذهای چسب دار استفاده کنید. به هر یک از اعضای تیم این فرصت را بدهید تا ایده های خود را به صورت انفرادی روی کاغذ برچسب دار بیاورند. این ایده ها می توانند در قالب نوشتاری و یا حتی مصور در برگه ها درج شوند. حالا تعداد زیادی ایده در قالب برگه های کاغذی در اختیار داریم که می بایست آنها را روی یک صفحه بزرگ تر بچسبانیم. ساماندهی ایده ها در قالب یک مجموعه مصوَرِ متوالی و پشت سر هم، به ذهن ما کمک می کند تا ارتباطات جدید را کشف کنیم، ایده های نامرتبط با هدف نهایی را حذف و در آخر به راه حلی مناسب از دل تلاقی میان ایده ها دست یابیم.
2- پیوندهای اجباری (Forced connections)
این تکنیک شامل گرد هم آوردن ایده هایی است که پاسخگوی نیازها و یا علایق بسیار متنوع بوده و در نهایت شکل دادن مفهومی جدید است. این نوع تفکر و اندیشیدن در محصولات خلاقانه ای مثل ساعت های هوشمند، چاقوهای چندکاره موسوم به چاقوی سوئیسی، گوشی های هوشمند و یا بطور مثال حتی کاناپه های تخت خواب شو و یا محصولاتی ساده مثل ناخن گیرهای دارای درب بازکن دیده می شود. معمولا محصولات به دست آمده، بازار خوبی دارند.
گرد هم آوردن ایده
جلسه ای ترتیب بدهید و تعدادی لوازم و اشیاء تصادفی و نامرتبط و یا تصاویر آنها را کنار یکدیگر قرار دهید و از اعضای تیم خود بخواهید تا حداقل دو شیء را برداشته و سعی کنند روش های متفاوتی که این اقلام با یکدیگر می توانند مرتبط شوند را بیابند. این تکنیک یکی از روش های بسیار مرسوم در تفکر خارج از چارچوب محسوب می شود.
3- مغز- نویسی (brain – writing)
در این تکنیک، شرکت کنندگان تعدادی ایده خام به منظور حل مساله ای مشخص را روی یک برگ کاغذ می نویسند. سپس هر برگه به دیگری منتقل می شود، او ایده مندرج را در سکوت مطالعه کرده و ایده خود را به آن افزوده و روی کاغذ می نویسد. این کاغذها آن قدر دست به دست می شوند که همه، ایده های خود را روی کاغذ اصلی درج کنند. این کاغذها در نهایت گردآوری و روی آن بحث و تبادل نظر می شود. یکی از مزایای روش مغز نویسی آن است که جرقه های فکری به کمک این روش خاموش نشده و دیدن ایده های خوب دیگران می تواند تداعی کننده ایده های سازنده دیگری شود. به علاوه ایده ها و نظرات فرد این فرصت را می یابند تا توسط سایرین پرورش یافته و به پختگی برسند.
وانگهی در جلسات معمول بارش ذهنی عموما تنها یک فرد در آن واحد امکان و یا اجازه صحبت دارد و مابقی حداکثر می توانند شاهد گفت گوی دو جانبه افراد باشند. در این بازه زمانی ممکن است افرادی که فعلا سکوت کرده اند ایده های خود را فراموش کنند و یا جسارت طرح ایده های خود را با تصور اینکه ایده های همکارانشان بهتر از آنها است، از دست بدهند. لذا این روش از تسلط ناخودآگاه افراد برون گرا بر جلسات ایده پردازی جلوگیری می کند.
4- پیش نویسی (Zero Draft)
تکنیک پیش نویسی یکی از شیوه های ایده سازی است که اغلب مورد استفاده نویسندگان قرار دارد. کافی است در ابتدا موضوع اصلی را مدنظر قرار بدهید،
سپس:
1- هر آن چیزی که در حال حاضر پیرامون موضوع می دانید روی کاغذ بیاورید.
2- مواردی که نیاز است و یا می خواهید در خصوص موضوع بدانید، اما در حال حاضر اطلاعاتی پیرامون آن ندارید.
3- اندیشیدن در خصوص چرایی اهمیت موضوع
4- افزودن تصورات و تخیلات خودتان
روش پیش نویسی به معنای روی کاغذ آوردن تمام آن چیزی است که می توانید در خیالتان به موضوعِ مدنظر ربط بدهید، بنابراین از نابسامانی اولیه نوشته های خود واهمه نداشته باشید چرا که این روش بیشتر در شروع پروژه ها کاربردی بوده و در حکم مصالح لازم در جهت ساخت راه کارهای عملی است.
5- تکنیک اسکمپر
اسکمپر ترفندی مهیج برای ایجاد جرقه‌های ذهنی و تراوشات فکری خلاقانه است، که می‌تواند به شما در رویارویی با انواع مسائل کمک کند.
این تکنیک که گاه از آن به عنوان ” پرسش‌های ایده برانگیز ” یاد میشود، در واقع مجموعه‌ای از سؤالات است که به فرد کمک میکند تا موضوع را از زوایای مختلف ببیند و به ایده‌های تازه دست یابد، در صورتی که احتمالاً در شرایط معمول تجسم چنین ایده‌هایی دور از ذهن به نظر می‌آیند. این تکنیک در عین سادگی، به گواه محققین از قابلیت‌های بسیاری برخوردار است. باب ابرلی به عنوان مبدع این روش شناخته میشود. تکنیک اسکمپر بر اساس این ایده است، که هر چیز تازه و جدیدی در واقع شکلی از چیزهای موجود است.
واژه‌ی SCAMPER
واژه‌ی SCAMPER از کنار هم قرار‌گرفتن حروف اول هفت واژه یا عبارت تشکیل شده است، که طرح سؤالات نیز بر اساس همین واژگان طلایی هفت‌گانه است:
جانشین کردن Substitute
ترکیب کردن Combine
اقتباس ، تطبیق ، یا سازگاری (Adapt (Adopt
تغییر دادن و یا بزرگ کردن (Modify (Magnify
کاربردهای دیگر Put to other uses
حذف یا کاهش Eliminate
بازآرایی یا معکوس کردن (Rearrangement (Reverse
جهت استفاده از این تکنیک، ابتدا به تعریف مسأله یا ایده‌ای که قصد پرورش آن را دارید بپردازید. این مسأله می‌تواند هر چیزی اعم از مسائل شخصی و یا موضوعات مربوط به کار و کسب را در برگیرد. در واقع هر آنچه را که می خواهید بپرورانید و بهبود دهید ، قابلیت گذراندن از فیلتر اسکمپر را دارا است .
6- زیر سوال بردن فرضیات
همه ما فرضیاتی در ذهن خود داریم، فرضیاتی پیرامون آنکه چه چیزی ممکن و چه چیزی غیرممکن است، و فرضیه هایی درباره آنکه مثلا مردم چه میخواهند، و چه نمیخواهند و یا چه راهکاری کارآمد است و کدام نیست. این تکنیک ما را وا میدارد تا فرضیات خود را به چالش بکشیم و هرآنچه در ذهن داریم به بیرون ترواش کنیم.
تمام تصوراتی را که در مورد پروژه ای به ذهنتان خطور میکند، فارغ از صحت و سقم آن فهرست کنید و این فهرست را با یک گروه به بحث بگذارید و هر یک را زیر سوال ببرید.
در بیشتر کار و کسبها اصولی نانوشته و مفروضاتی ثابت وجود دارد، حال آنکه زیرسئوال بردن این مفروضات در هر قدم، یعنی باز کردن دریچه ای نو به روی ایده‌ها و امکانات جدید.
7. تکنیک رویاپردازی
هر چه ذهن انسان تصور و باور کند، به آن دست می یابد. رؤیاپردازی در راستای یک هدف مشخص، یکی از بهترین روش‌ها برای رسیدن به ایده‌های ناب است که موجب میشود آسان و بازیگوشانه فکر کنیم. با این روش، رابطه‌ای عاطفی بین فرد و مسئله برقرار میشود که دستیابی به ایده‌ای فوق‌العاده را آسان میکند.
بهترین مثال این تکنیک ابداعات بشر از جمله اختراع هواپیما است. اگر برادران رایت به رؤیایشان اجازه‌ی پرواز نداده بودند، انسان‌ها هنوز روی زمین سیر میکردند.
8. شش کلاه تفکر
شش کلاه تفکر نام تکنیکی است که چند سال قبل ادوارد دوبونو، پدر تفکر خلاق، مطرح کرد. هرچند این تکنیک چندان جدید نیست اما این تکنیک به عمل فکر کردن ساختار می‌دهد و تا حد امکان کلیه‌ی جوانب مسائل مطرح شده در جلسات هم‌اندیشی را شفاف و روشن میکند. این تکنیک می‌تواند به یک تصمیم‌گیری بهینه منجر شود.
در این روش افراد و طرفین جلسه بر سر یکدیگر کلاه می‌گذارند، اما کلاه تفکر.
برای مثال فردی که مسئول راهنمایی و هدایت جلسه است، فرد کلاه آبی نامیده میشود. درست مانند آسمان آبی که چتری جهان گستر است، فرد کلاه آبی نیز باید دیدی جامع‌نگر و راهبرانه در جلسات اتخاذ کند. کلاه در این تکنیک معنایی مجازی دارد و شما با گذاشتن هر کلاه فکر خود را وادار به پیروی از برخی قواعد و قوانین می‌کنید.
در این تکنیک به طور کلی با استفاده از شش سبک فکری، موضوع یا مسأله‌ی مورد نظر بررسی میشود. برای هر یک از این سبک‌های شش گانه‌ی اندیشه نیز کلاهی با رنگ متفاوت در نظر گرفته شده است. در واقع همانطور که در مورد کلاه آبی‌ها به طور مختصر گفته شد، رنگ کلاهها نشانگر طرز تفکر و نوع نگرش افراد به موضوعات مختلف است.
تکنیک شش کلاه تفکر دو هدف عمده را دنبال میکند. اول آنکه عمل اندیشیدن را ساده‌سازی و منظم کند و هدف دیگر آن این است که در نگرش افراد تغییر بوجود آورد. برای مثال ممکن است در طول برگزاری یک جلسه از افراد بی‌نظر و خنثی (کلاه سفیدها) خواسته شود تا کلاه سبز را به سربگذارند، کلاه سبز نشانه‌ی رویش و باروری ایده‌ها است. و یا برای مثال از افراد منفی‌باف (کلاه سیاه‌ها) خواسته میشود تا کلاه مثبت‌نگری (زرد) را به سر بگذارند .
تکنیک شش کلاه تفکر یک نمایش بازی گونه‌ی تمام عیار است که گاه نتایج آن فراتر از انتظارات است:
روشهای نوین بازاریابی ، فروش و تبلیغات در وب سایت توسعه تجارت دلیران دنا آموزش داده شده است. شما می توانید از بخش دوره های آموزشی آنلاین رایگان در زمینه های بازاریابی و فروش ، تبلیغات ، تجارت الکترونیک ، ارز دیجیتال ، سرمایه گذاری و مدیریت شرکت نمایید. همچنین می توانید در کلاس های حضوری و حرفه ای ما در زمینه های فروش و بازاریابی و توسعه کسب و کار شرکت نمایید.
در صورتی که برای گسترش کسب و کارتان با مشکل موجه هستید و نیاز به مشاوره دارید می توانید از بخش سفارش ایده های ما را برای توسعه کسب و کارتان بشنوید و یا برای سفارش خدمات تحقیقات بازاریابی و و فروش یا خدمات تحقیق و توسعه محصولات جدید اقدام نمایید.
منابع :
وب سایت blog.hubspot.com/marketing
وب سایت پرویز درگی
واحد آموزش فروش و بازاریابی توسعه تجارت دلیران دنا (دناکو)
پاسخ دهید